เรียบเรียงโดย พญ.ปิยะดา สิทธิเดชไพบูลย์
อายุรแพทย์ผู้เชี่ยวชาญโรคมะเร็ง โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์
ยาภูมิคุ้มกันบำบัด (Immunotherapy) เป็นยากลุ่มใหม่ที่ออกฤทธิ์โดยการกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายให้สามารถกำจัดเซลล์มะเร็งได้ โดยไม่ได้ออกฤทธิ์ฆ่าเซลล์มะเร็งโดยตรง เนื่องจากเซลล์มะเร็งจะมีการสร้างโปรตีนที่ชื่อว่า PDL1 หรือย่อมาจาก Programmed death-ligand 1 มาป้องกันตัวเองจากระบบภูมิคุ้มกัน ทำให้ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายไม่สามารถกำจัดเซลล์มะเร็งได้ตามปกติ ยาในกลุ่มนี้ หรือมีชื่อว่า Anti-PD1 และ Anti-PDL1 จะไปยับยั้งกระบวนการป้องกันตัวเองดังกล่าวของเซลล์มะเร็ง และกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายให้สามารถกำจัดเซลล์มะเร็งได้ โดยจะเป็นรูปแบบยาฉีดเข้าเส้นเลือดดำทางสายน้ำเกลือเหมือนยาเคมีบำบัด
ประโยชน์ของยาภูมิคุ้มกันบำบัดที่ใช้รักษาในมะเร็งปอด ได้แก่
ปัจจุบันยากลุ่มนี้ ใช้เป็นการรักษาในระยะที่โรคมีการแพร่กระจาย โดยอาจใช้เป็นยาเดี่ยวหรือร่วมกับยาเคมีบำบัด เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการรักษาให้ดียิ่งขึ้น และยังสามารถใช้ร่วมกับการใช้ยาเคมีบำบัดและรังสีรักษาในกลุ่มผู้ป่วยที่โรคอยู่ในระยะที่ไม่สามารถผ่าตัดได้ ส่วนในระยะอื่น ๆ ยังอยู่ระหว่างขั้นตอนการวิจัย
ผลข้างเคียงจากยาภูมิคุ้มกันบำบัดที่พบบ่อย ได้แก่
- อ่อนเพลีย
- ผื่นผิวหนัง
- ปอดอักเสบ
- ท้องเสียจากลำไส้อักเสบ
- ผลข้างเคียงต่อระบบต่อมไร้ท่อ ได้แก่ ต่อมไทรอยด์ทำงานผิดปกติ, ต่อมใต้สมองทำงานผิดปกติ เป็นต้น
TH-8626